Pysik

Moment ve Denge Konu Anlatımı

Moment
Kuvvetin döndürme etkisine moment denir. M sembolü ile gösterilir. Vektörel bir büyüklüktür. Momentin büyüklüğü uygulanan kuvvet ile kuvvetin moment alınan noktaya dik uzaklığının çarpımına eşittir. Birimi Newton.metre(N.m) dir.

Uzantısı moment alınan noktadan (O noktası) geçen kuvvetlerin döndürme etkisi yoktur. Dolayısı ile Şekil II deki F kuvvetinin momenti sıfırdır.

Şekildeki F kuvvetinin momentini bulalım.

I.yol:
F kuvvetini Fx ve Fy olmak üzere bileşenlerine ayıralım Fx kuvvetinin uzantısı O noktasından geçtiği için moment sıfırdır. Dolayısı ile Fy nin momentine bıkılır.

II. yol

F kuvvetinin uzantısı çizilir. Daha sonra bu uzantıya O noktasından dik inilir. F kuvvetiyle bu dik doğru parçasının uzunluğunun (d) çarpımı momenti verir.

Örnek:

Şekildeki O noktası etrafında dönebilen levhaya aynı düzlemde etki eden F büyüklüğündeki kuvvetler gösterillmiştir.
Bu kuvvetlerin O noktasına göre momentleri M1, M2, M3 olduğuna göre, bu momentler asındaki ilişki nedir?

Çözüm:

Bileşke Moment

Birden fazla kuvvetin etkisinde kalan cismin hangi yönde döndüğünü bulmak için bu kuvvetlerin momentlerinin toplamına bakılır. Bileşke moment sıfır çıkarsa cismin dönmediği anlaşılır.

F1 kuvveti seçilen (–) yönde,
F3 kuvveti seçilen (+) yönde ve
F2 kuvvetide (–) yönde çubuğu döndürmek isteyecektir. Toplam moment
M = –F1.d1 – F2.d2 + F3.d3 den hesaplanır.

Kapı açılırken kapıya uygulanan kuvvet kapıyı menteşeleri
etrafında döndürür.

Örnek:

O noktasından geçen dik eksen etrafında serbestçe dönebilen levhaya F, 2F ve 3F büyüklüğünde kuvvetler uygulanmıştır.
Buna göre, bu levhanın dönme yönü ve levhaya etki eden bileşke momentin büyüklüğü nedir?